به بهانه ی روز جهانی معلول بهتر است نکات مهم در مراقبت از معلولین ذهنی را بدانیم .
تعریف کوتاه از معلولیت ذهنی
معلولیت ذهنی بیماری است که به سبب عقب ماندگی ذهن و بیماری روانی به افراد نسبت داده می‌شود. برای تشخیص معلولین ذهنی در فرد مورد نظر باید سه معیار نقص در عملکرد ذهنی، نقص در عملکرد سازگارانه و بروز اختلال قبل از سن ۱۸ سالگی وجود داشته باشد. معلولیت ذهنی در افراد به ۴ دسته تقسیم بندی می‌شود:
خفیف، متوسط، شدید و عمیق که هرکدام از آنها مشکلاتی را برای فرد ایجاد می‌کنند، اما همانگونه که از نام آنها پیداست معلولیت ذهنی عمیق شدیدترین آنها و معلولیت ذهنی خفیف کم مشکل‌ترین آنها است.
مشکلات تغذیه‌ای:
یکی از نکات مهمی که باید در مراقبت از معلولین ذهنی مورد توجه قرار گیرد تغذیه است. نکته‌ای که برای تغذیه این دسته از افراد وجود دارد تداخل غذا با دارو است که باعث می‌شود تا این عزیزان دچار کم شدن اشتها و در پی آن بیماری‌های دیگر شوند. معلولین ذهنی به سبب وجود اختلالاتی که در ذهن آنها وجود دارد برای تغذیه دارای مشکلاتی از قبیل کم آبی بدن، یبوست، کم خونی، آلرژی غذایی، عدم تحمل غذایی و … هستند.
نحوه غذا خوردن معلولین ذهنی:
در هنگام غذا خوردن برای بیمار محیطی آرام را فراهم کنید تا دچار حواس پرتی نشود. همچنین تنوع غذایی برای بیمار را کم کنید تا دچار سردرگمی نشود. تعداد وعده‌های مورد نیاز بیمار را افزایش دهید و به جاس سه وعده در روز از تعداد وعده‌های بیشتری استفاده کنید.
اگر معلولین ذهنی در استفاده از قاشق و چنگال مشکلی دارند و به راحتی قادر به استفاده از آنها نمی‌باشند برای آنها غذاهایی را تهیه کنید که می‌توانند با دست میل کنند و یا به طور مثال از لیوان‌هایی استفاده کنید که درپوش نی دارند.
نحوه برخورد با معلولین ذهنی:
نحوه برخورد با معلولین ذهنی باید مورد توجه بسیار قرار گیرد چرا که این افراد به نوع برخورد ما واکنش نشان داده و کارهایی را انجام خواهند داد. افراد معلول ذهنی غالباً دارای مشکلاتی هستند که مانع از فعایت‌های آنها در سطح اجتماع یا خانواده می‌شود. ما باید به کمک این افراد رفته و نکات لازم را به آنها آموزش دهیم تا این افراد بتوانند مستقل شوند، هرچند به صورت آهسته کارهای خودرا انجام دهند نه اینکه آنها را از انجام هرگونه کاری منع کرده و اعتماد بنفسشان را از آنها بگیریم.
حمام کردن معلولین ذهنی:
حمام کردن برای بسیاری از معلولین ذهنی امری ترسناک و ناراحت کننده است به همین خاطر باید برای حمام کردن زمانی از روز را در نظر بگیریم که فرد کاملاً آرام و مطیع باشد. بهتر است کارهایی را که می‌خواهید در زمان حمام کردن انجام دهید برای بیمار شرح دهید و از دوش دستی، صندلی‌ای برای نشستن و یا میله‌ای برای گرفتن استفاده کنید. برای راحت‌تر بودن نیز قبل از شروع حمام تمام وسایل مورد نیاز را در دسترس معلول ذهنی قرار دهید.
نحوه صحبت کردن با معلولین ذهنی:
برای صحبت کردن با معلولین ذهنی باید از کلمات ساده و روان و تا حد امکان لحن صحبت‌ها و صدایتان ملایم و مهربان باشد. آنها را کودک فرض نکنید و همانند کودکان با آنها رفتار نکنید. هنگام صحبت کردن با معلولی ذهنی او را با اسم صدا بزنید و مطمئن شوید که حواسش به شما است. برای پاسخ دادن به سوالتان توسط معلولین ذهنی به آنها فرصت کافی دهید و اگر به دنبال کلمه‌ای مناسب بودند آن هارا راهنمایی کنید.
نحوه لباس پوشیدن معلولین ذهنی:
به بیمار اجازه دهید لباسش را خودش انتخاب کند، این انتخاب باعث می‌شود که بیمار استقلال پیدا کرده و اعتماد بنفس بالاتری بدست آورد. معلولین ذهنی را تشویق کنید تا جایی که می‌تواند خودش لباس‌هایش را بپوشد. برای این کار عجله نکنید و وقت کافی بگذارید. لباس هارا به ترتیب پوشیدن در دست معلولین ذهنی قرار دهید و هر جا که به کمک احتیاج داشت اورا یاری کنید. در حالت کلی لباس‌هایی را انتخاب کنید که بیمار به راحتی می‌تواند آن هارا به تن کند.
مشکلات خواب معلولین ذهنی:
در طی روز معلوین ذهنی را به به انجام فعالیت‌های بدنی و تمرینات ورزشی تشویق کنید و خوابیدن در طول روز را برای او ممنوع کنید. همچنین در هنگام عصر مصرف چای و قهوه را محدود کنید تا در هنگام شب خواب راحتی داشته باشد. همچنین اگر معلول ذهنی از تاریکی هراس دارد برای او چراغ خواب تهیه کنید.
توهمات معلولین ذهنی:
از بحث کردن با معلولین ذهنی دربارهٔ اینکه آیا چیزهایی که می‌شنود یا می‌بیند درست یا نادرست است، خود داری کنید و بیمار را با فعالیت‌های دیگر سرگرم کنید. هنگامی که در اطراف بیمار برنامه‌های خشونت آمیز یا ناراحت کننده در حال اجرا و یا پخش است معلولین ذهنی را از آن محیط دور کنید.
بی اختیاری ادرار و مدفوع معلولین ذهنی:
به نشانه‌هایی که این افراد برای دستشویی رفتن از خود بروز می‌دهند آگاه باشید. برای دستشویی بردن بیمار معلول ذهنی برنامه خاص را در نظر بگیرید و در تایم‌هایی معمول از آنها جویا شوید که آیا دستشویی دارند یا خیر؟ برای اینکه در طی شب بیمار دچار بی اختیاری نشود از هنگام عصر به بعد مصرف مایعات برای بیمار را محدود کنید و در آخرین ساعت شب و قبل از خواب او را به دستشویی ببرید.
